۱۳۸۸ آبان ۶, چهارشنبه

عقاید یک دلقک به روایت مترجمان.


در این فکر بودم که آب وان را برای بار دوم عوض کنم. اما بعداً تصمیم گرفتم از وان خارج شوم، حس می کردم که حمام زانوی مجروحم را بهبود نبخشیده است. زانویم دوباره ورم کرده و بی حس و کرخ شده بود. وقتی می خواستم از وان خارج شوم، سر خوردم و چیزی نمانده بود که روی کاشی های زیبای کف حمام سرنگون شوم. می خواستم فوراً به تسونرر تلفن بزنم و به او پیشنهاد کنم که برایم ترتیب کاری در یک گروه هنر پیشه را بدهد. خودم را با حوله خشک کردم؛ سیگاری بر لب گذاشتم و به نظاره ی چهره ام در آینه مشغول شدم: خیلی لاغر و ضعیف شده بودم.
از کتاب عقاید یک دلقک نوشته هاینریش بل، ترجمه ی محمد اسماعیل زاده - نشر چشمه
مردد بودم که آیا برای بار دوم آب وان را عوض کنم یا نه. ولی آب گرم تمام شده بود، حس کردم که باید بیرو بیایم. حمام زانویم را خوب نکرده بود، دوباره ورم کرده و تقریباً خشک شده بود. وقتی می خواستم از وان بیرون بیایم لیز خوردم و نزدیک بود روی کاشی های زیبا زمین بخورم. می خواستم فوراً به تسونرر تلفن کنم و به او پیشنهاد کنم برایم کاری در یک دسته ی آرتیستی پیدا کند. خودم را خشک کردم، سیگاری روشن کردم و خود را توی آینه بر انداز کردم. لاغر شده بودم.
از کتاب عقاید یک دلقک نوشته هاینریش بل، ترجمه ی شریف لنکرانی - انتشارات جامی
هدف مقایسه است بین دو ترجمه از یک متن واحد، متنی از یک رمان . روایت عقاید یک دلقک از زبان یک بازیگر پانتومیم انجام می شود و حتماً مترجم را مقید خواهد کرد، در انتخاب کلمات و اصطلاحات فارسی شغل و شرایط اجتماعی این راوی را مد نظر قرار دهد، برای من کمی مشکل است از دهان یک دلقک بشنوم که " حمام رفتن پایش را بهبود بخشیده است." همین یک بند شاید بتواند گواهی باشد بر ترجمه ی ضعیف آقای اسماعیل زاده، نکاتی در متن هست که حتی از نظر خواننده عام هم قابل اغماض نیست. استفاده از افعال و کلمات نا به جا و نادرست، استفاده از کلمات متفاوت برای بیان فعل واحدی در کل رمان، و بسیاری مشکلات دیگر که برای منِ خواننده رمان دیگری از هاینریش بل می سازد، رمانی که در آن دیگر روای داستان یک دلقک تمام عیار نیست و به همین سادگیشخصیت کم نظیری که بل ساخته بود دست خوش ضعف های بزرگی می شود.
این نوشته به این معنی نیست که ترجمه آقای لنکرانی بی نقص انجام شده، ولی می شود حداقل گفت چرا خواننده رمان عقاید یک دلقک هاینریش بل باید ترجمه ضعیف تر را با قیمت 6500 تومان، از نشر چشمه آنقدر بخرد که به چاپ دوازدهم برسد و خواننده همین رمان ترجمه وزین تر را با قیمت 3900 تومان، فقط به چاپ چهارم ( یا پنجم ) بکشاند؟!

۳ نظر:

محبوبه گفت...

به مورد جالبی اشاره کردی.
متا سفانه زیاد با این مشکل برخورد کرده ام و گو یا حل شدنی هم نیست.

میم. ح. میم. دال گفت...

خیلی جالب بود. شاید چون نشر چشمه معروفتره.

7805 گفت...

نه فقط این ترجمه باشد، .. اصولا زیاد پیش می آید که دید مردمان به یک شیء واحد متفاوت باشد و البته برخی از آنها برای اثبات حقانیت رایشان به تو، گاهی حاضرند شکمت را بدرند!